De Rink vaan Fons

Rink vaan Fons Olterdissen

Op 24 fibberwarie is ’t 100 jaor geleie tot Fons Olterdissen storf. De mieste Mestreechtenere zalle häöm kinne es sjrijver vaan ’t Mestreechs Volksleed. Meh, heer heet zoeväöl mie gedoon veur de stad.

E gevarieerd talent

Olterdissen waor bezunder talentvol. Zoe waor heer sjrijver vaan de bekinde Mestreechse kemikke opera’s De Kaptein vaan Köpenick en Trijn de Begijn. Meh daoneve waor heer ouch veurzitter vaan ‘Maastricht Vooruit’ (‘t later VVV), teikeneer, directeur vaan ‘n teikensjaol, sjaolinspecteur en gemeinteraodslid. Meh veural es producent en rezjiseur vaan kemediespeule en optochte woort heer ‘ne geleefde Mestreechteneer.

De rink vaan Fons

Olterdissen wèrkde regelmaoteg es rezjiseur bij zaank- en toneelvereineginge. Es daank veur zie wèrk es rezjiseur kraog heer vaan zaankvereineging ‘De Lauwerkrans’ ‘ne gouwe zegelrink. In de stein woort ’n door Olterdissen oontworpe waope gegraveerd. ’t Zien twie ganzevere die de teiken- en sjriefkuns symbolisere en e zwaard wat verbeelt wie militant en beslis de kunsteneer waor. ’t Waope is later ouch op ’t graaf vaan Olterdissen aongebrach.

Rink vaan Fons inkpot

In de jaore ’90 reikde de Fons Olterdissen Stiechting ’n aontal kiere ‘de Rink vaan Fons’ oet. De zegelrink vaan Olterdissen waor in e zèlvere inkpötsje mèt ganzeveer geplaots, es verwiezing nao al die stökke die heer had gesjreve. De stiechting reikde um de drei jaor de pries oet aon lui die ziech bezunder verdeenstelek höbbe gemaak, zoewie Olterdissen dat ouch doog. Wie begin vaan dezen iew de stiechting woort opgeheve, heet Veldeke Mestreech de rink gekrege. De rink is eint vaan de wieneg eigendomme vaan Olterdissen die nog zien. Veer zien daan ouch zier zuineg drop.

Fons en de Zonnekeuning

Gruuts zien v’r tot veer nao al die jaore de rink weer aon ’t publiek kinne tuine. De Rink vaan Fons is vaanaof 23 juni te zien in ’t Maastricht Museum, in de tentoenstèlling ‘Maastricht 1673 – De Zonnekoning verovert Maastricht’. De tentoenstèlling steit in ’t teike vaan ’t jaor 1673 wie de Franse Zonnekeuning Lodewijk XIV Mestreech veroverde. ‘nen Tied dee, wie later bleek, zier bepaolend is gewees veur de stad.

Meh, wat heet Olterdissen daomèt de make, zalste mesjiens dinke? Nouw, väöl vaan de militair bouwwerke in eus stad, wie de stadspoorte en walmör, koume oet d’n tied vaan de belegering door de Franse. Ind 19de iew maakde Victor de Stuers ziech drök euver dat militair cultureel erfgood. Heer bepaolde welke moer of poort behawwe mós blieve of gesloop mós weure.
Ein vaan de poorte die volges De Stuers behawwe mós weure, waor de Duitse Poort. Meh, ‘n aontal Wiekenere waor ’t dao neet mèt eins. En zoe woort op ‘n nach de poort door inwoeners vaan Wiek toch nog tege de vlakde gegoejd.
Olterdissen sjreef regelmaoteg korte verhaole euver de gewoen Mestreechtenere vaan zienen tied. In ’t verhaol ‘Wie de aw wieker poort verdween vertèlt ‘ne Wiekeneer tot heer es jong in 1869 de Duitse Poort heet helpe slope.

Maastricht Museum

Reie veur Maastricht Museum um eint vaan de wieneg euvergebleve eigendomme vaan Olterdissen, ziene zegelrink, op te numme in de tentoenstèlling Maastricht 1673 – De Zonnekoning verovert Maastricht.

Mie informatie euver de tentoenstèlling: www.maastrichtmuseum.nl

Aander verhaole

Leesplenkske 40 jaor

Wee heet 't neet thoes stoon; 't Leesplenkske vaan de Mestreechter taol? In 2023 is 't 40 jaor geleie tot 't Mestreechs Leesplenkske woort geprizzenteerd. En sinds deen tied zien nao sjetting mie es 16.000 leesplenkskes verkoch. Genóg reie um de 40ste verjaordaag te viere, dachte veer zoe.

De introductie vaan de Leesplaank door Phil Dumoulin

Naotot ’t Stuur in ’t veurjaor vaan 1983 beslote had e Mestreechs Leesplenkske te
oontwerpe, ginge Bèr Essers -Heer kaom mèt ’t idee-, Pol Brounts, Louis van de
Bongaert en iech zag de gek de 17 wäörd oetzeuke die op de plaank móste koume
te stoon.

Veldgewas is op zeuk nao Mestreechse sjrijvers

Veldgewas is ’n online poëziemagazine wat weurt oetgegeve door Veldeke Limburg. In Veldgewas (nao ’t “weeldreg veldgewas” oet ’t Limburgs volksleed) weure 10 kier per jaor gediechte en korte verhaole gepubliceerd in de Limburgse taol. Alle dialekte vaan Noord tot Zuid in de provincie zien daobij welkom. Meh Mestreech blijf daobij get achter. Veer höbbe wel zoe noe en daan tekste gehad vaan Hortense Brounts, vaan Yuri Michielsen en vaan Wim Kallen (‘ne Mestreechteneer dee noe in Sittard woent). Meh dao blijf ’t daan ouch bij, oonderwijl veer devaan euvertuig zien tot dao väöl mie sjrieftalent in Mestreech moot zitte.

Seksime, zuug ‘t, beneum ‘t, stop ’t

Seksime is ‘n väöl besproke oonderwerp en daorum heet ‘t Human Rights Channel vaan de Raod vaan Europa ‘n manifest tege seksisme gemaak. Neve ‘n oetgebreide oetlègk euver ‘t oonderwèrp, bevat ‘t manifest ouch ‘ne kwis boemètste tes in welke maote totste zelf seksistisch bis. Um zoe väöl meugelek Europeaone te bereike, is ‘t manifest in väöl Europese taole. En dat is nog neet alles, ‘t is ouch vertaold in versjèllende regionaole taole, boe-oonder ’t Mestreechs. Veldeke Mestreech moch de Limbörgse vertaoling verzörge, die d’n titel Seksime, zuug ‘t, beneum ‘t, stop ’t kraog.
‘n Bezundere opdrach boe veer mèt väöl plezeer aon höbbe gewèrk.